Kaskada Solankowa w Sołonce – miejsce bogate w jod

Sołonka to miejscowość, która znajduje się zaledwie kilkanaście kilometrów od Rzeszowa. Od niedawna jest to miejsce, które odwiedza coraz większe grono osób a to ze względu na kuracje jodem, która znajduje się w tutejszej kaskadzie solankowej. Miejsce to powinny wyjątkowo często odwiedzać osoby mające problemy z tarczycą gdyż jod jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy a jego niedobór niesie za sobą szereg niepożądanych konsekwencji zdrowotnych takich jak: prawidłowy rozwój i funkcjonowanie mózgu oraz układu nerwowego, przysadki mózgowej, mięśni, serca, nerek. Hormony tarczycy regulują też procesy wzrostu i dojrzewania komórek ciała. Poza tym mają wkład w procesach oddychania komórkowego oraz tworzenia energii. Są konieczne do zachowania prawidłowej temperatury ciała..

WIADOMOŚĆ DLA TURYSTÓW ODWIEDZAJĄCYCH KASKADĘ SOLANKOWĄ

Obszar Kaskady Solankowej otwarty jest każdego dnia przez 24 godziny, zaś pompy tężni i fontann funkcjonują w porach od 10:00 do 21″00 w terminie od maja do października. Wstęp wolny.

Bliższe wskazówki można otrzymać pod numerem telefonu: 17 8503 914.

Sołonka to miejscowość w gminie Lubenia, w powiecie rzeszowskim. Od Rzeszowa dzieli ją niecałe dwadzieścia kilometrów i ok. 30 minut jazdy autem, najlepiej jechać przez ulicę Kwiatkowskiego, Jana Pawła II, Budziwojską i dalej w kierunku Lubeni, Siedlisk i Straszydla. Do Sołonki można dojechać również od strony Baryczki(przy drodze jest reklama domków wypoczynkowych „Solankowe Zacisze”, znajdujących się w pobliżu Solanki). Niezwykle dużo osób do kaskady solankowej przybywa na rowerach bądź motocyklach, podziwiając wyjątkowe, pagórkowate tereny.

MAPKA DOJAZDU DO KASKADY SOLANKOWEJ W SOŁONCE

Na terytorium Solanki są wiaty ze stolikami oraz ławkami, gdzie mamy możliwość zrelaksować się, rozłożyć swój posiłek bądź inny dobytek (niektórzy przybywają tutaj z laptopem, popracować w pięknym otoczeniu przyrody).

W sąsiedztwie znajdziemy bar niewielkiej gastronomii „Źródełko”, gdzie mamy możliwość nabyć ciepły prowiant, fast foody, kawę, herbatę, napoje, ciasto bądź lody. Lokal funkcjonuje dopiero od paru lat, jego brak był zauważalny głównie w początkowych latach istnienia kaskady. Otwarty jest od godz. 10:00 – 19:00 w sezonie letnim

Na miejscu znajdziemy plac zabaw dla dzieci, więc mają możliwość przyswajać jod aktywnie. Jest kilka ławek a także niewielki „amfiteatr”, gdzie można usiąść i relaksować się zdrowym powietrzem.

Doskonałym pomysłem jest również niewielka biblioteka w której możemy wybrać odpowiednią pozycję dla siebie, czytając w takim miejscu nawet nie zauważymy jak będą uciekać nam kolejne godziny.

HISTORIA ŹRÓDŁA SOLANKI I KASKADY SOLANKOWEJ W SOŁONCE

Źródło słonej wody w Sołonce to pozostałość okresu mioceńskiego, kiedy to rejony Podkarpacia pokryte były gorącym morzem (ok.23 mln – 5 mln lat temu). Są częścią tzw. solanek podkarpackich występujących wokół Pogórza Karpackiego w obszarze solanek sanocko-przemyskich w zachodniej części żup ruskich. Były wykorzystywane na pewno w XVI i XVII wieku, gdy warzono tutaj sól na szeroką skale. W tymże okresie została stworzona mieszcząca się tutaj studnia solankowa. Pochodzi z 1596 roku (analizy dendrochronologiczne AGH Kraków) o głębokości 26 metrów, ocembrowana drewnem sosnowym technika tzw. na zrąb. Zostały również w niezwykle atrakcyjnym stanie akcesoria wydobywcze wespół z walcem wciągającym oraz wielkimi elementami drewnianej obudowy studni. Wolno je obejrzec w Muzeum Regionalnym w Sołonce. Są to jedyne tego modelu produkty oszczędzone na Podkarpaciu. Na przełomie XVI i XVII wieku Sołonka {była|znajdowała się} w rękach Ligęzów z Rzeszowa.

Sól produkowana w Sołonce sprzedawano wtedy na targu w Rzeszowie, gdzie Ligęzowie wykonali w owym celu stoły solne. Nie wiadomy, kiedy i czemu, zastopowano produkcji źródeł na skale przemysłową. Studnia już w XVII wieku została zasypana, a z kolejnymi latami zapomniana i prawie całkiem zniszczona i zalana grubą warstwą gleby oraz kamienia. Od połowy XVII wieku, aż do końca II wojny światowej solanka była pobierana z ekologicznego zagłębienia terenu i używana jedynie poprzez lokalną ludność na własne potrzeby. W 1999 r. na bazie wskazania mieszkanki Sołonki i właścicielki tej nieruchomości Pani Zofii Babiarz znaleziono źródełko ponownie. 2 lata później tj. w 2001 r. po otrzymaniu pozwoleń własnościowych do nieruchomości poprzez Gminę Lubenia odkopano i oczyszczono cembrowinę na głębokość 26 m a także przeprowadzono roboty porządkowe wokół niej. W trakcie realizacji zauważono, że solanka nie wychodzi z podłoża studni jednak ze ściany bocznej i spada w dół napełniając cembrowinę. Dalsze pogłębianie nie miało celu ponieważ dno studni było wyłożone deskami co wskazywałoby że cembrowina pełniła role pojemnika na solankę. W latach 2009-2010 została stworzona w tym miejscu kaskada solna o stylu zdrojowym, ponieważ istniejący w solankach jod ma wartości lecznicze. Budowę kaskady sfinansowano z zasobów Gminy Lubenia oraz Unii Europejskiej w ramach Projektu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Aktualnie solanka wartościowa w jod stała się jedną z atrakcji turystycznych i rozrywkowych regionu.

PIESZY SZLAK SOLANKOWY

Wyznaczony przez Urząd Gminy w Lubeni, 2012 roku wiosną, ciekawy szlak turystyczno-rekreacyjny poświęcony jest dla pasjonatów pieszych wycieczek. Prowadzi od serca Sołonki, poprzez specyficzne dla krajobrazu Sołonki górki (do 380 m n.p.m.) pola, lasy

oraz łąki, prowadząc prosto do źródeł solankowych oraz źródlanych wód pitnych znajdujących się w przysiółku Podlas. Powietrze wokół solanki nasycone korzystnymi dla zdrowia człowieka związkami jodu oraz niezanieczyszczonym przez ludzkość tlenem o niezwykłej czystości oraz zalecie leczniczej, sprawia, iż jest tu charakterystyczny klimat o profilu uzdrowiskowym.

Kolejnym atutem ścieżki jest jej ekologiczny i krajoznawczo – kulturowy charakter. Prowadzi ona albowiem poprzez obszary tzw. Mezoregionu Pogórza Dynowsko – Strzyżowskiego, o dużych procesach osuwiskowo – złaziskowych, co sprawia powstawanie dużych, naturalnych rozpadlin, wąwozów i uroczysk porośniętych piękną roślinnością różnego rodzaju i charakteru. Spotykamy tu niezwykłe, chronione gatunki roślinności górskich, takich jak: lilia złotogłów, podkolan biały (storczyk), barwinek pospolity czy bluszcz pospolity, a także inne rodzaje rzeszowskiej roślinności czyściec leśny, ziarnopłon wiosenny, czartawę pospolitą, śledziennicę skrętolistną, gwiazdnicę wielokwiatową, przytulię Schultesa i groszek wiosenny, czyniąc w rezultacie kolorową mozaikę świata roślin. Uzupełnia go naturalnie buczyna karpacka w postaci podgórskiej, a kawałkami nawet reglowej charakterystycznej dla gór) Przez skraj buczyny prowadzi finalny kawałek szlaku określany przez lokalną ludność „Badunią” (wąwóz, jar).

Świat flory przedstawiają gatunki zasiedlające ten obszar od setek lat. Zobaczyć tutaj mamy możliwość jelenia europejskiego, dzika, lisa i sarnę, zająca szaraka, borsuka, kunę leśną a w centrum sołońskiego lasu puchacza, rysia oraz dzięcioła syryjskiego, jakie są reprezentantami ściśle chronionego gatunku pontyjskiego. Ptactwo gromadnie występują: zimorodek, muchołówka białoszyja, kobczyk, żołna, jarząbek, dzięcioł trójpalczasty, drozd obrożny oraz reprezentanci pozostałych, charakterystycznych rodzajów ptaków. Na obszarach toczącego się szlaku funkcjonują gromadnie zwierzęta typowo górskie, np.: salamandra plamista, kumak górski, traszka karpacka, żmija zygzakowata i rzekotka zielona. Wyjątkowe bogactwo różnorodnych zwierząt świadczy fakt, iż świat flory przedstawiają tutaj ponad 223 rodzaje kręgowców mających naturalny rozród (spośród 434 żyjących w Polsce).

Wyjątkowość szlaku stanowią także fakty tutejszej historii oraz sztuki. Na trasie turystycznej zobaczymy standardowe wiejskie kapliczki wotywne, zasłużone, drewniane budynki gospodarcze oraz użytkowe, mieszczące się blisko tych obecnych. Szlak prowadzi również fragmentem dawnym traktem solnym, jakim od okresów średniowiecznych aż do połowy XVII wieku dążyły kupieckie pojazdy z solą produkowaną z lokalnej solanki. To również obszar, gdzie w dniach od 10 do 15 maja 1915 r. rozegrała się brutalna potyczka wojsk radzieckich i austriackich, będących w zmaganiach zbrojnych I wojny światowej (1914-1918). Obszar wsi Sołonka oraz gminy Lubenia stanowiły wtedy spore wsparcie dla obu stron na tzw. froncie wschodnim w jego południowym fragmencie. Osią zbrojną wojny były wtedy walki o twierdzę Przemyśl i Bitwa pod Gorlicami (1915 r.). W czasie II wojny światowej lasy sołońskie tworzyły bazę sprawnych działań ruchów partyzanckich oraz kryjówkę wielu osób przed zagrożeniami okupacyjnymi. Szlak solankowy ma blisko cztery kilometry i wolno go pokonać w swobodnym tempie w czasie 2 godzin, również przy zastosowaniu kijków do nordic walking. Zimą może stanowić interesujące wyzwanie dla wielbicieli narciarstwa biegowego.

Autor: Jarosław Tajchman